RWD-17
Samolot został zaprojektowany w biurze konstrukcyjnym RWD jako przejściowy samolot szkolny między najliczniejszymi w polskich szkołach cywilnych i wojskowych samolotami szkolenia podstawowego RWD-8, a jednomiejscowymi samolotami wymagającymi większych umiejętności pilotażu, jak akrobacyjny RWD-10. Nowy samolot szkolny, oznaczony RWD-17, miał także być przeznaczony do akrobacji. Prace rozpoczęły się w 1936, głównym projektantem był inż. Bronisław Żurakowski. Konstrukcja i sylwetka samolotu była zbliżona do RWD-8, lecz prawie wszystkie części zostały nowo zaprojektowane. Pierwszy lot prototypu, noszącego oznaczenia SP-BMX, miał miejsce 14 sierpnia 1937. Po badaniach w Instytucie Techniki Lotniczej, został zaakceptowany do produkcji. Od 1938 do wybuchu wojny zbudowano niewielką serię RWD-17 (według polskiego rejestru statków powietrznych, zbudowano oprócz prototypu 23 seryjne RWD-17, noszące oznaczenia SP-: BNZ, BOA-BOJ, BOL-BOZ). Samolot RWD-17 w swej pierwotnej formie posiadał nadmierną stateczność jak na maszynę szkolno-akrobacyjną, co szczególnie widoczne było podczas wykonywania figur autorotacyjnych (np. szybkie beczki).
Na wiosnę 1938 opracowano wersję wodnosamolotu pływakowego RWD-17W, różniącą się zastosowaniem mocniejszego silnika gwiazdowego Bramo Sh-14a o mocy 160 KM. Miała ona montowane zamiennie pływaki lub podwozie kołowe. W wariancie na pływakach montowano też powiększony ster kierunku z płetwą ustateczniającą pod kałubem. Prototyp o znakch SP-BPB oblatano najpierw z podwoziem kołowym w czerwcu 1938, następnie przetestowano na pływakach. Serię 5 RWD-17W zamówiło Kierownictwo Marynarki Wojennej z przeznaczeniem jako wodnosamoloty szkolne dla Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku. Zbudowano je w 1939. RWD-17W posiadał niedopracowany układ chłodzenia silnika, co owocowało jego nadmiernym grzaniem się (nadmierna temperatura oleju). Jest też prawdopodobne, iż silniki Bramo Sh-14a miały faktyczną moc niższą niż moc katalogowa. Ciekawym i bardzo praktycznym rozwiązaniem była możliwość zmontowania do RWD-17W podwozia kołowego i oblot maszyny (oraz np. jej dostarczenie do odbiorcy) na kołach.
Na wiosnę 1939 inż. Żurakowski opracował nowy płat dla RWD-17, o zmienionym cieńszym profilu i zwężających się koncówkach w obrysie z góry, oraz większej o 1 metr rozpiętości, w celu plepszenia własności akrobacyjnych samolotu. Z powodu problemów z samolotem PWS-35, polskie lotnictwo wojskowe zainteresowało się zmodyfikowanym RWD-17 jako następcą samolotu szkolno-treningowego PWS-26. Planowano zbudować od 50 do 120 samolotów, z dostawami od początku 1940 roku. Wariant ten miał prawdopodobnie otrzymać oznaczenie RWD-17bis. Samolotów tych nie zbudowano z powodu wybuchu wojny.
Użycie
Samoloty RWD-17 były używane w ograniczonej ilości w polskim szkolnictwie cywilnym - aeroklubach i szkole lotniczej w Świdniku do II wojny światowej jako szkolne i akrobacyjne. Po wybuchu wojny, podczas kampanii wrześniowej 1939, 8 z nich włącznie z prototypem zostało ewakuowanych do Rumunii. Dwa zostały ewakuowane na Łotwę. Przynajmniej jeden był używany jako samolot łącznikowy (w 56. eskadrze obserwacyjnej) i został rozbity 12 września
UDZIAŁ W KAMPANII WRZEŚNIOWEJ
Z pięciu seryjnych wyprodukowanych RWD-17W, dwa zostały odebrane przez Marynarkę Wojenną tuż przed wojną, lecz nie zostały dostarczone do Morskiego Dywizjonu Lotniczego, lecz używane jako łącznikowe na podwoziu kołowym. Trzy pozostałe zostały ewakuowane z fabryki do Rumunii, także na podwoziu kołowym. Prototypowy RWD-17W, należący do Aeroklubu Gdańskiego, został ewakuowany na Półwysep Helski, gdzie przetrwał podczas obrony Helu, zamaskowany w lesie. 30 września postanowiono wyewakuować go lotem do Szwecji, lecz na skutek wady silnika, rozbił się w morzu niedaleko Helu (załoga ocalała) - był to ostatni start polskiego samolotu na wybrzeżu w 1939 roku.
W Rumunii, RWD-17 i 17W były używane przez lotnictwo do końca lat 40. Żaden RWD-17 nie ocalał do chwili obecnej.
Opis konstrukcji
Samolot w układzie zastrzałowego górnopłata, konstrukcji mieszanej, metalowo-drewnianej, kryty płótnem (osłona silnika z blachy aluminiowej, skrzydła do pierwszego dźwigara kryte sklejką). Skrzydło o lekkim skosie z centralnym wykrojem nad kabiną pilota, podparte na piramidce i dwóch zastrzałach po każdej stronie. Usterzenie klasyczne. Dwie odkryte kabiny załogi w układzie tandem z wiatrochronami, wyposażone w podwójne przyrządy sterowania. Podwozie stałe, w układzie klasycznym z kołem ogonowym. W wersji RWD-17W dwa pływaki wyposażone w mechanizm do sterowania na wodzie.
Napęd:
- RWD-17: 4-cylindrowy silnik rzędowy Walter Major 4 o mocy statrowej 96 kW (130 KM), mocy nominalnej 120 KM, z wiszącymi cylindrami
- RWD-17W: 7-cylindrowy silnik gwiazdowy Bramo Sh-14a o mocy startowej 118 kW (160 KM), mocy nominalnej 130 KM, w osłonie pierścieniowej.
Dwułopatowe śmigło drewniane. Zapas paliwa 111 litrów wystarczał na 4-godzinny lot (RWD-17) lub 3-godzinny lot (RWD-17W). Przelotowe zużycie paliwa 28 l/h (RWD-17) lub 35 l/h (RWD-17W). km (320 km)
Napęd : silnik Walter Major 4, tłokowy, 4-cylindrowy, rzędowy
(Bramo Sh-14a, tłokowy, 7-cylindrowy, gwiazdowy Moc 130 kM (160 kM)
Wymiary
Rozpiętość : 10 m
Długość : 7,7 m (7,8 m)
Wysokość : 2,45 m (3,75 m)
Powierzchnia nośna : 18,7 m²
Masa Własna 520 kg (610 kg) Użyteczna 240 kg (290 kg) Startowa 760 kg (900 kg)
Zapas paliwa: 110 l
Osiągi
Prędkość maksymalna: 195 km/h (170 km/h)
Prędkość przelotowa :165 km/h (145 km/h)
Prędkość minimalna : 80 km/h
Prędkość wznoszenia : 4,5 m/s (3,3 m/s)
Pułap : 5000 m (3600 m)
Zasięg : 680 km (500 km)
